Ehmede Xane «Mem İle Zin»
Ehmede Xane «Mem İle Zin»
0560

Ahmed-i Hani (Ehmedê Xanî), 17. yüzyılda Kürt edebiyatı, astronomi, tarih ve İslam alanında derin eserler bırakmış bir düşünür, şair ve âlimdir. 1650-51 yıllarında Hakkâri’nin Çukurca ilçesindeki Han köyünde doğmuş, öğrenimini geniş bir coğrafyada sürdürmüş, Bağdat, Şam, Halep gibi önemli merkezlerde İslam felsefesi, Antik Yunan felsefesi, astronomi ve sanat üzerine eğitim almıştır. Dönemin büyük alimlerinden etkilenerek geliştirdiği edebi kişiliği, Kürt kültürünü ve dilini yaşatma çabasıyla şekillenmiştir.

Ahmed-i Hani’nin en bilinen eserleri arasında Kürt edebiyatının en önemli eserlerinden Mem û Zîn ve çocuklar için yazdığı Nûbihara Biçukan (Küçüklerin Baharı) bulunmaktadır. Kitapları oku ve kitap indir formatlarında EPUB, FB2, TXT, PDF, MOBI gibi çeşitli dijital formatlarda mevcut olan bu eserler, İslam’ın temel konularını sade bir dille aktardığı Eqîdeya Îmanê gibi eserleriyle birlikte en iyi kitaplar arasında sayılmaktadır.

Ahmed-i Hani, Kürt kültürünü yaşatmak adına Kürt milliyetçiliğinin temellerini atmış, Kürt birliğini savunmuş ve eşitlikçi bir bakış açısıyla komşu halkların dostluğu ve kardeşliğini vurgulamıştır. Şiirlerinde Kürtçe, Farsça, Türkçe ve Arapçayı harmanlayarak kültürel zenginliklere dikkat çekmiştir. Hani’nin hakkında bilinmeyenler arasında astronomi ve coğrafya alanında yazdığı Kürtçe eserlerin öncülüğü yer almaktadır.

Ahmed-i Hani’nin derin fikirleri ve zengin edebi mirası, Kürt edebiyatında yeni bir çağ açmış ve kendisinden sonra gelen nesillere ilham kaynağı olmuştur.